W maju 2018 r. Komisja Europejska przyjęła wieloletnie ramy finansowe UE (WRF) na okres 2021–2027 i przedstawiła je jako „nowoczesny budżet dla Unii, która chroni, upoważnia i broni”. Nowe WRF z ambitnymi celami będą pierwszymi bez Zjednoczonego Królestwa. Obecna debata na temat wieloletnich ram finansowych ujawnia różnice zdań na temat różnych aspektów wniosku – w tym jego podstawy. Artykuł 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) ustanawia podstawowe wartości, na których opiera się UE: poszanowanie praw człowieka, praworządność i tolerancja dla mniejszości. W ciągu ostatnich lat wiele osiągnięć poddało je próbie. W obliczu tych wyzwań wydaje się, że niektóre państwa członkowskie UE nie akceptują już tych wspólnych wartości. Chociaż wydaje się mało prawdopodobne, aby sankcje z art. 7 zostały wdrożone.

Komisja proponuje nowoczesny, prosty i elastyczny budżet:

Nowoczesność: Nowa Unia składająca się z 27 państw potrzebuje nowego, nowoczesnego budżetu pokazującego, że Europa wyciągnęła wnioski z przeszłości. Oznacza to dalsze zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla beneficjentów i instytucji zarządzających poprzez uspójnienie reguł za pomocą jednolitego zbioru przepisów, a także wytyczenie wyraźniejszych celów i skoncentrowanie się w większym stopniu na wynikach. Ułatwi to monitorowanie i pomiar wyników oraz wprowadzanie zmian w razie potrzeby.

Prostota: Struktura budżetu będzie jaśniejsza i ściślej powiązana z priorytetami Unii. Fundusze są obecnie rozłożone na zbyt wiele programów i instrumentów, zarówno w ramach budżetu jak i poza nim. Komisja proponuje zatem zmniejszenie liczby programów o ponad jedną trzecią (z obecnych 58 do 37 w przyszłości), na przykład przez połączenie rozdrobnionych źródeł finansowania w nowe zintegrowane programy i radykalne uproszczenie korzystania z instrumentów finansowych, w tym za pomocą Funduszu InvestEU.

Elastyczność: Niedawne wyzwania – zwłaszcza kryzys migracyjny i uchodźczy w 2015 r. – pokazały granice elastyczności obecnego budżetu UE w zakresie odpowiednio szybkiego i skutecznego reagowania. Wniosek Komisji przewiduje zatem zapewnienie większej elastyczności wewnątrz- i międzyprogramowej, wzmocnienie instrumentów zarządzania kryzysowego i utworzenie nowej „unijnej rezerwy” na wypadek nieprzewidzianych wydarzeń oraz w celu podejmowania działań w sytuacjach kryzysowych w dziedzinach takich jak bezpieczeństwo i migracja.

Co nas czeka ?

• redukcja budżetu PS 2021-2027 o ok. 10% (z 367,6 do 330,6 mld EUR)
• propozycja dla Polski to 64,4 mld EUR (w cenach z 2018 r.), co stanowi 19,4% budżetu polityki spójności
• Polska pozostaje największym beneficjentem PS, ale redukcja koperty narodowej o 23% w stosunku do 2014-2020 (z 83,9 mld EUR)